โรค ลำไส้อุดตัน (Gut Obstruction) เกิดจากอะไร และวิธีการรักษาเบื้องต้นเป็นอย่างไร


เขียนโดย
ลำไส้อุดตัน ใครว่าไม่อันตราย
ข้อมูลโรคและสาเหตุการเกิดโรค
ลำไส้อุดตัน (Gut Obstruction) เป็นคำเรียกรวมของภาวะที่มีการอุดตันของลำไส้ ไม่ว่าจะเป็นส่วนของลำไส้ใหญ่หรือลำไส้เล็ก เกิดได้จากภาวะที่มีสิ่งอุดตันหรือมีการรบกวนการบีบตัวของลำไส้ ทำให้อาหารหรือของเหลวต่าง ๆ เคลื่อนผ่านไม่ได้ตามปกติ ทำให้เกิดอาการต่างๆขึ้นมา อาการที่เกิดขึ้นมักบอกถึงตำแหน่งการอุดตันของลำไส้ โดยลำไส้อาจเกิดการอุดตันเพียงบางส่วน หรือ อุดตันได้ทั้งหมด เมื่อลำไส้เกิดการอุดตันเส้นเลือดที่ไปหล่อเลี้ยงลำไส้ส่วนนั้น มักจะโดนยับยั้งเช่นกัน ทำให้ลำไส้ส่วนนั้นเกิดการตายได้ สาเหตุของลำไส้อุดตันสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ท้องผูกรุนแรง พังผืดในลำไส้ ลำไส้ทำงานผิดปกติ มะเร็งในลำไส้ เป็นต้น
อาการของโรค
ลำไส้อุดตันอาจแสดงออกได้หลายอาการขึ้นอยู่กับตำแหน่งของลำไส้ที่อุดตัน เช่น
- เบื่ออาหาร
- ลมหายใจมีกลิ่นเหม็น
- ช่องท้องมีเสียงดังผิดปกติ อาการซึ่งเป็นผลมาจากการอุดตันที่ลำไส้เล็ก เช่น
- ปวดท้องรุนแรงบริเวณใต้ซี่โครง หรือ สะดือ มีอาการเป็น ๆ หาย ๆ
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ไม่สามารถผายลมได้
- ท้องโต ท้องอืด แน่นท้อง หรือ อาจกดแล้วเจ็บที่บริเวณท้อง อาการที่เป็นผลมาจากการอุดตันที่ลำไส้ใหญ่
- ท้องอืด แน่นท้อง
- ปวดท้อง อาการจะรุนแรงหรือไม่ ขึ้นอยู่กับสาเหตุของการอุดตัน
- ท้องผูกในช่วงที่เกิดการอุดตันของลำไส้หรือก่อนหน้านั้นเป็นเวลาหลายเดือน
- เลือดออกทางทวารหนัก
- ท้องเสียหรือท้องร่วง ของเหลวในอุจจาระเล็ดลอดผ่านลำไส้ที่เกิดการอุดตันเพียงบางส่วน
แนวทางการตรวจวินิจฉัยโรค
- การเอกซเรย์ที่บริเวณช่องท้อง (Abdomen series) เพื่อยืนยันการเกิดลำไส้อุดตัน
- การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) เพื่อการวินิจฉัยหาสาเหตุและตำแหน่งที่ลำไส้อุดตัน
- การอัลตราซาวด์ (Ultrasound abdomen) มักใช้วินิจฉัยลำไส้อุดตันที่พบในเด็กหรือเด็กที่มีภาวะลำไส้กลืนกันร่วมด้วย
- การสวนโดยใช้ลมหรือแป้งแบเรี่ยม (Barium enema) เข้าไปที่ลำไส้ผ่านทางทวารหนักเพื่อแสดงลักษณะของลำไส้
- การส่องกล้องตรวจลำไส้ใหญ่และทวารหนัก (Colonoscopy) ในกรณีที่ลำไส้ใหญ่อุดตัน
แนวทางการดูแลรักษา
โดยส่วนใหญ่ การรักษาลำไส้อุดตันมักต้องผ่าตัด แต่จะมีทางเลือกในการรักษาลำไส้อุดตันตามสาเหตุและอาการของผู้ป่วย โดยมีแนวทางดังต่อไปนี้
- การใส่สายยางผ่านทางจมูก (NG tube) เพื่อดูดเอาอากาศและของเหลวออกจากกระเพาะอาหารทำให้อาการบวมที่บริเวณช่องท้องลดลง และบรรเทาอาการปวดและอืดแน่นท้อง
- การรักษาลำไส้อุดตันบางส่วน (Partial gut obstruction) ในขั้นนี้ น้ำหรืออาหารยังเคลื่อนตัวผ่านลำไส้ได้บ้าง แพทย์อาจให้รับประทานเหลวในระยะแรก หากพบว่าผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น อาจจะไม่มีความจำเป็นในการผ่าตัด หากพบว่าอาการไม่ดีขึ้นอาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัดร่วมด้วย
- การรักษาลำไส้อุดตันทั้งหมด (Complete gut obstruction) ในขั้นนี้น้ำหรืออาหารจะไม่สามารถเคลื่อนตัวผ่านลำไส้ได้เลย แพทย์จะผ่าตัดเพื่อนำสิ่งอุดตันออกจากลำไส้ หรือ ผ่าตัดลำไส้ส่วนที่เสียหายออก
แพทย์เฉพาะทางแนะนำ
ศัลยแพทย์, ศัลยแพทย์เด็ก กรณีอายุน้อยกว่า 15 ปี
ข้อควรระวัง
ผู้ป่วยที่มีอาการที่เข้าได้กับลำไส้อุดตันควรรีบไปพบแพทย์หากมีอาการปวดท้องรุนแรง หรืออาการอื่น ๆ ของภาวะลำไส้อุดตัน ถ้าปล่อยไว้หรือไม่รักษาอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อน เช่นเนื้อเยื่อลำไส้ขาดเลือดจนตายที่มีอาการรุนแรงหรือเป็นอันตรายต่อชีวิตได้