โรค ภาวะการปรับตัวผิดปกติ (Adjustment disorder) เกิดจากอะไร และวิธีการรักษาเบื้องต้นเป็นอย่างไร

วันที่โพสต์:
feature-image-blurfeature-image

เขียนโดย

แชร์บทความ

share-optionshare-optionshare-optionshare-option

ข้อมูลโรคและสาเหตุการเกิดโรค

ภาวะการปรับตัวผิดปกติ (adjustment disorder) มีสาเหตุชัดเจนจากภาวะความกดดัน หรือความเครียด ที่ทำให้คนไข้ไม่สามารถปรับตัวรับกับสภาวะนั้นๆ ได้อย่างเหมาะสม มีความทุกข์ ทรมาน จนกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เช่น การเรียน การงาน และการเข้าสังคม สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยแต่ละคนมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อความเครียดแตกต่างกัน ภาวะนี้เป็นภาวะทางจิตเวชที่สามารถหายเป็นปกติได้ โดยอาการมักจะเกิดภายในระยะเวลา 3 เดือนหลังจากมีภาวะความกดดัน หรือความเครียดมากระทบ และมีอาการคงอยู่นานไม่เกิน 6 เดือน

อาการของโรค

อาการมีได้หลายแบบแตกต่างกันไป เช่น

  • รู้สึกเศร้า สิ้นหวัง ร้องไห้บ่อย
  • ไม่รู้สึกสนุกกับสิ่งที่เคยทำแล้วมีความสุข
  • รู้สึกหนักใจ เป็นกังวล หงุดหงิด กระวนกระวายใจ หรือเครียด
  • รู้สึกกดดันเป็นอย่างมาก หลบหลีกจากสังคม
  • นอนไม่หลับ หรือนอนหลับมากเกินไป
  • เบื่ออาหาร
  • สมาธิสั้น ไม่สามารถจดจ่อได้
  • หากเป็นรุนแรงอาจมีความคิดหรือพยายามจะฆ่าตัวตาย โดยอาการเหล่านี้มักจะส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน การเรียน การทำงาน หรือการเข้าสังคมได้

แนวทางการตรวจวินิจฉัยโรค

แพทย์จะวินิจฉัยภาวะนี้ได้จากการซักประวัติและพูดคุยกับผู้ป่วยเพื่อประเมินอาการ และหาสาเหตุของความเครียดความกดดันที่ทำให้เกิดอาการผิดปกติเหล่านี้ เพื่อช่วยในการวินิจฉัยและให้คำแนะนำแนวทางการรักษาต่อไป

แนวทางการดูแลรักษา

การรักษาจะมุ่งไปที่การบรรเทาอาการจากภาวะปรับตัวผิดปกตินี้ เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยกลับไปใช้ชีวิตได้ใกล้เคียงกับปกติมากที่สุด นอกจากนี้ จิตแพทย์อาจให้เพื่อน ครอบครัว หรือสังคมรอบข้างเข้ามามีส่วนร่วมในการรักษาควบคู่กับการรักษาด้วยวิธีอื่น ๆ เช่น

  • การทำจิตบำบัด (Psychotherapy) เป็นวิธีการรักษาด้วยการพูดคุย มีทั้งการพูดคุยแบบบุคคล กลุ่ม หรือครอบครัว เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยทำความเข้าใจกับเหตุของความเครียดและผลกระทบที่เกิดขึ้น มีกำลังใจในการรับมือกับความเครียด และสามารถกลับไปทำกิจวัตรประจำวันของตนเองได้อย่างปกติ
  • การใช้ยารักษา แพทย์จะใช้การรักษาด้วยยาไปพร้อมกับการทำจิตบำบัดอย่าง ยาต้านเศร้า (Antidepressants) หรือยาระงับอาการวิตกกังวล (Anti-Anxiety Drugs) ซึ่งอาจช่วยบรรเทาอาการที่เกิดขึ้นได้ อย่างไรก็ตามผู้ป่วยไม่ควรเริ่มทานยาหรือหยุดใช้ยาด้วยตนเองควรปรึกษาแพทย์ก่อนทุกครั้ง

แพทย์เฉพาะทางแนะนำ

จิตแพทย์, จิตแพทย์เด็ก กรณีอายุน้อยกว่า 15 ปี

ข้อควรระวัง

หากมีอาการที่เข้าได้กับภาวะปรับตัวผิดปกตินี้ แต่อาการเป็นเรื้อรังนานกว่า 6 เดือน หรือมีสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดความเครียดใหม่ หรือพบเจอเหตุการณ์กระทบจิตใจซ้ำๆ ควรไปพบจิตแพทย์เพื่อรับคำปรึกษาและหาวิธีในการจัดการความเครียดที่เกิดขึ้นและควรเข้าไปพบจิตแพทย์โดยเร่งด่วนหากมีความคิดทำร้ายตนเองหรือผู้อื่น

ข้อมูลเพิ่มเติม

https://www.manarom.com/blog/Adjustment_Disorder.html    https://www.dmh.go.th/news-dmh/view.asp?id=30154

กระทู้ที่เกี่ยวข้อง

บทความที่เกี่ยวข้อง

article-cover
  • จิตใจ, อารมณ์
  • โรคนอนไม่หลับ (Insomnia)

โรคนอนไม่หลับ (Insomnia)

ข้อมูลโรคและสาเหตุการเกิดโรค โรคนอนไม่หลับเป็นปัญหาที่พบได้ในทุกเพศทุกวัย แม้ว่าโรคนี้จะไม่ได้รุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต แต่ก็ส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน และคุณภาพชีวิตได้ สาเหตุการเกิดโรคเกิดได้จากหลายปัจจัย คือ * ปัจจัยด้านร่างกาย มีอาการป่วยที่มีส่วนทำให้เกิดโรค เช่น โรคขาอยู่ไม่สุข (Restless legs syndrome) โรคกรดไหลย้อน ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ นอกจากนี้ยังเกิดจากสภาวะของร่างกายตามอายุ เช่น การหมดประจำเดือน รวมไปถึงอาการเหนื่อยล้าจากการทำงาน * ปัจจัยด้านจิตใจ สภาวะความเครียด ความวิตกกังวลมีผลทำใ

article-cover
  • จิตใจ, อารมณ์
  • ภาวะเศร้า (Mild depressive state)

ภาวะเศร้า (Mild depressive state)

ข้อมูลโรคและสาเหตุการเกิดโรค ความเศร้าปกติ (normal sadness) เป็นอารมณ์ด้านลบ ซึ่งเกิดขึ้นเป็นครั้งคราวกับบุคคลทั่วไป เมื่อเผชิญกับการสูญเสีย ผิดหวัง หรือความรู้สึกอึดอัดทรมาน ภาวะซึมเศร้า (depression) ต่างจากความเศร้าปกติตรงที่ เมื่อเผชิญกับเหตุการณ์การสูญเสีย ผิดหวัง ก็มักจะมีอาการเศร้ามากเกินจากปกติ หรือนานกว่าปกติ ไม่ดีขึ้นแม้ได้รับกำลังใจหรืออธิบายด้วยเหตุผล มักรู้สึกสิ้นหวัง ท้อแท้ มองโลกในแง่ร้าย รู้สึกผิด รู้สึกตัวเองไร้ค่าไม่มีความหมาย นอกจากนั้นอาจเป็นความรู้สึกเศร้า ท้อแท้ รู้สึกผิด ก

article-cover
  • จิตใจ, อารมณ์
  • ภาวะถอนพิษสุรา (Alcohol withdrawal syndrome)

ภาวะถอนพิษสุรา (Alcohol withdrawal syndrome)

ข้อมูลโรคและสาเหตุการเกิดโรค ภาวะถอนพิษสุรา เกิดขึ้นเมื่อผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์ปริมาณมากเป็นประจำหยุดดื่มแอลกอฮอล์หรือลดปริมาณการดื่มลงอย่างฉับพลัน ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสารสื่อประสาทในสมอง จนเกิดอาการถอนสุราตามมา อาการของโรค อาการมักเกิดขึ้นหลังจากหยุดดื่มแอลกอฮอล์ 24-72 ชั่วโมง โดยอาการผิดปกติจะแบ่งระดับความรุนแรงออกเป็น 2 แบบ ดังนี้ 1. อาการถอนสุราระดับเริ่มต้น (Simple withdrawal state) ผู้ป่วยจะมีอาการตัวสั่น มือสั่น เหงื่อออก ชีพจรเร็ว ร่วมกับมีอารมณ์หงุดหงิด คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพล

article-cover
  • จิตใจ, อารมณ์
  • โรคซึมเศร้า (Major depressive disorder)

โรคซึมเศร้า (Major depressive disorder)

ข้อมูลโรคและสาเหตุการเกิดโรค ความเศร้าปกติ (normal sadness) เป็นอารมณ์ด้านลบ ซึ่งเกิดขึ้นเป็นครั้งคราวกับบุคคลทั่วไป เมื่อเผชิญกับการสูญเสีย ผิดหวัง หรือความรู้สึกอึดอัดทรมาน ภาวะซึมเศร้า (depression) ต่างจากความเศร้าปกติตรงที่ เมื่อเผชิญกับเหตุการณ์การสูญเสีย ผิดหวัง ก็มักจะมีอาการเศร้ามากเกินจากปกติ หรือนานกว่าปกติ ไม่ดีขึ้นแม้ได้รับกำลังใจหรืออธิบายด้วยเหตุผล มักรู้สึกสิ้นหวัง ท้อแท้ มองโลกในแง่ร้าย รู้สึกผิด รู้สึกตัวเองไร้ค่าไม่มีความหมาย นอกจากนั้นอาจเป็นความรู้สึกเศร้า ท้อแท้ รู้สึกผิด ก